Celem badania kardiologicznego jest w pierwszej kolejności określenie czy mamy do czynienia z problemem kardiologicznym. Wiele schorzeń w tym chorób układu oddechowego przebiega z objawami podobnymi do chorób serca: nietolerancja wysiłkowa, kaszel, duszność, sinica, itp. W dalszej kolejności konieczne jest zawężenie problemu do bliżej określonego rozpoznania, określenie stopnia zaawansowania schorzenia oraz prognozowania dotyczącego leczenia. Obecna wiedza dotycząca chorób serca już na tym etapie umożliwia ustalenie najlepszej strategii leczenia, którą można potem potwierdzić w badaniach dodatkowych. Dla właściciela istotne jest bardzo określenie oczekiwanych kosztów leczenia (cel ekonomiczny badania) i ew. ustalenie rokowania.

Pytania, które należy zadać podczas wywiadu z właścicielem:
Przebyte choroby?
Czy zwierzę szybciej się męczy?
Czy ma objawy duszności?
Czy kaszle?
Charakter kaszlu?
Czy traci przytomność?
Czy dobrze sypia w nocy?
Jaka jest pozycja w czasie snu?

Dane uzyskane z wywiadu są bardzo istotne do dalszej interpretacji wyników badania klinicznego. W przypadku opisywanej apatii, senności, występowania omdleń należy podejrzewać, że doszło do niedokrwienia i niedotlenienia OUN. Podobnie osłabienie i spadek wydolności wysiłkowej związane jest z niedokrwieniem mięśni szkieletowych. Duszność czy też kaszel mogą świadczyć o zastoju płucnym, obrzęku płuc, obecności płynu w klatce piersiowej. U pacjentów z niewydolnością prawokomorową możemy zaobserwować obecność wodobrzusza, będącego skutkiem powiększenia narządów miąższowych (wątroby, śledziony), tzw. zastoju biernego.

Jeśli badamy młodego psa należy przede wszystkim podejrzewać wrodzone wady serca, czasem również powikłaniem przebytych chorób zakaźnych jest uszkodzenie m. sercowego (parwowiroza). Starsze psy cierpią w szczególności z powodu zmian degeneracyjnych (endokardioza zastawkowa), chorób nowotworowych (w tym nowotworów serca).

Wyjątkiem w tym zakresie może być wykrycie wrodzonych wad serca u starszego psa (niezdiagnozowane w młodości), czy też kardiomiopatii rozstrzeniowej, która może występować zarówno u młodego jak i starszego psa.

Badanie zwykle rozpoczyna się od głowy, odwijając wargi obserwuje się wygląd błon śluzowych (różowe/blade/sine), uciskając błonę śluzową dziąsła lub wargi można ocenić czas wypełniania włośniczek (norma około 2 sekundy), przy okazji jednocześnie określić ich wilgotność. W dalszej kolejności przechodząc niżej w kierunku szyi bada się węzły chłonne zagardłowe, potem na szyi ocenia stan żył jarzmowych. Niekiedy istnieje konieczność oceny tzw. odruchu wątrobowo-jarzmowego. W czasie badania (lub przy rozmowie z właścicielem) można ocenić czy pacjent ma duszność (i rodzaj tej duszności), czy kaszle i jak. Zanim przejdzie się do osłuchiwania zalecana jest pośrednia ocena wielkości serca poprzez dotyk i opukiwanie. W dalszej kolejności bada się jamę brzuszną, określając czy występuje powiększenie narządów miąższowych (hepatomegalia, splenomegalia), czy jest wodobrzusze, guzy na terenie jamy brzusznej. Czasem istotne staje się badanie kończyn (obrzęki ciastowate kończyn), temperatura obwodowych odcinków kończyn, czy uszu. W czasie badania klatki piersiowej i jamy brzusznej można również ocenić stan odżywienia pacjenta (otyłość, nadwaga, kacheksja). Na tylnych kończynach obustronnie badane jest tętno na tętnicy udowej.

Na tym etapie badania klinicznego można przystąpić do osłuchiwania pacjenta. Powinno się to wykonywać w warunkach umożliwiających maksymalne ograniczenie hałasu tła (zamknięte drzwi i okna, itp.). Nie powinno być to również zbyt ciepłe pomieszczenie (psy zaczynają wtedy dodatkowo dyszeć i ziać). Jest to niestety najczęstszy moment całego badania, w którym właściciel wykorzystuje czas, kiedy nie rozmawiamy z nim, do poinformowania nas o wielu problemach dotyczących psa, jego obecnego stanu, itp. Małe zwierzęta powinno się osłuchiwać w pozycji stojącej, a czasem konieczne jest odwiedzenie lewej kończyny przedniej do przodu i wsunięcie główki stetoskopu pod pachę psa. Osłuchując serce konieczne jest również osłuchiwanie nieprawidłowych odgłosów pracy układu oddechowego.

W czasie osłuchiwania istotne jest wydzielenie (zwykle po kilkudziesięciu sekundach) podstawowych tonów serca: pierwszego (S1 skurczowego) i drugiego (S2 rozkurczowego). Ton skurczowy powstaje na skutek zamknięcia się zastawek przedsionkowo – komorowych i pracy mięśni brodawkowych.
U psów dużych lub z wolnym rytmem serca (do 120/min) można usłyszeć również tzw. ton wczesnorozkurczowy (S3), który powstaje na skutek drżenia ściany komory towarzyszący napływaniu krwi do dużej komory. Można go usłyszeć w kardiomiopatii rozstrzeniowej oraz czasem niedomykalności mitralnej zdekompensowanej. Ton czwarty (S4), czyli ton późnorozkurczowy związany z końcową fazą rozkurczu, kiedy bardzo elastyczny przedsionek dopycha krew do mięśni komory. Czasem daje się usłyszeć ten rodzaj tonu u kotów z kardiomiopatią przerostową. Połączenie tonu S3 i S4 z tachykardią i tonami S1 i S2 nosi nazwę galopu serca. Szmery serca to nieprawidłowe, dodatkowe dźwięki towarzyszące tonom serca powstające na skutek turbulentnego przepływu krwi. Przyczyną szmerów sercowych jest niedomykalność zastawek, zwężenie zastawek, ubytki przegrodowe, a także połączenia tętniczo-żylne, np. przetrwały przewód tętniczy. Natężenie szmerów zależne jest od lepkości krwi, szybkości przepływu, średnicy otworów. Stłumienie szmerów związane jest z otyłością, obecnością powietrza czy płynu w jamie klatki piersiowej, a także nasilonych szmerów oddechowych (trzeszczenia, świsty, rzężenia).

U młodych rosnących psów czasem występują szmery przy braku zmian chorobowych. Są to tak zwane fizjologiczne szmery młodzieńcze. W czasie wymuszanej podczas badania zmiany pozycji ulega zmianie ich nasilenie, niekiedy całkowicie wręcz zanikają. Podobne szmery występują czasem u ras bardzo dużych w wieku dojrzałym i u psów pracujących.

Badaniem osłuchowym można również wykrywać niektóre rodzaje arytmii takie jak na przykład migotanie przedsionków, przedwczesne skurcze dodatkowe. U wielu pacjentów w czasie osłuchiwania można stwierdzić arytmię zatokową (wdech – przyspieszenie, wydech – zwolnienie; u psów jest to fizjologiczne), często tachykardię lub bradykardię.

    Podziel się:
     
    Tags